aya nikola kilisesi (ünye) ne demek?

Aya Nikola Kilisesi, Ordu ilinde, Ünye kentinin batı kısmında, sahilin hemen yakındaki küçük bir adada bulunan ve bugüne sadece izleri kalmış olan eski bir kilisedir. Nitekim adanın karşısında bulunan yer, 1914 yılına ait bir Osmanlı haritasında Aya Nikola (آیا نیقولا) olarak geçer.¹ Türkçe Aya Nikola adı, Yunanca Agios Nikolaos veya Hagios Nikolaos'tan (Άγιος Νικόλαος) gelir. Kilisenin Aziz Nikolaos'a adandığı adından anlaşılmaktadır.

Aya Nikola Kilisesi, Karadeniz kıyısında aynı adlı köyün kilisesi olduğu ve en geç 17. yüzyılın ilk yarısında inşa edildiği tahmin edilmektedir. Nitekim Antakya Patriği III. Makarios, bu yüzyılın ortasında Ünye'ye gidişinde bu kiliseyi de ziyaret etmiştir. Bu gezinin anlatıldığı kitapta Aya Nikola Kilisesi'nden taştan inşa edilmiş görkemli yapı olarak söz edilmiştir.²

Aya Nikola Kilisesi'nin 1930'larda yıkıldığı tahmin edilmektedir. Nitekim bu döneme ait fotoğrafta kilisenin ayakta durduğu görülmektedir. Fakat 1836 yılında Ünye'yi gezen İngiliz jeolog William John Hamilton, Researches in Asia Minor, Pontus, and Armenia adlı kitabında "Caddeleri dolaştıktan sonra şehrin üzerinde kurulu olduğu burnu geçtik ve yeniden kıyıya indik. Bu noktanın batısında, denizde küçük bir kayanın üzerinde bir Rum kilisesinin kalıntıları görülüyordu" diye yazmıştır. Bu bilgiden hareketle Aya Nikola Kilisesi'nin daha sonra yeniden inşa edildiği söylenebilir. Kilisenin 1930'larda ayakta durduğu dönemde Aya Nikola Kilisesi duvarlarla çevriliydi ve bu duvarlar adanın kıyısı boyunca dolanıyordu. Günümüzde adayı karadan ayıran birkaç metrelik sığ alan taş duvar üzerindeki yolla karaya bağlanmıştı. Kilisenin çatı örtüsü ve duvarları sağlamdı. Girişi karaya bakan tarafta yer alıyordu.³⁴